دانش پژوه
واژگانی کنترل شده واصطلاح نامه ای عظیم است که از سال 1960 توسط کتابخانه ی ملی پزشکی ایلات متحده ی آمریکا تهیه می شود وکاربرد اصلی آن نمایه سازی وفهرستنویسی تحلیلی وجستجوی اطلاعات در حوزه پزشکی ورشته های وابسته به آن است .این واژگان همراه با مدلاین که پر استفاده ترین وبزگترین پایگاه اطلاعاتی مقالات پزشکی جهان است ونیز فهرست پیوسته کتابخانه ی ملی پزشکی آمریکا به کار می رود کتابخانه ها  ومراکز اطلاع رسانی گوناگون جهان از آن بهره می گیرند .در حال حاضر به صورت رایگان در محیط وب دردسترس است وبا استفاده از مرور گر مشMesh browserمی توان در آن تورق نمود.نسخه های چاپی آن شامل نمایه الفبایی وسلسله مراتبی است ،هر ساله منتشر می شود ولی از سال 2003ویراست های دیگر آن یعنی ویراست توضیح دار برای نمایه سازان وفهرستنویسان ونمایه ی درختی به صورت مجلد های مستقل چاپ نشده است ،هر چند نظام های پیوسته ی گونا گون امکان دسترسی به مش را فراهم می سازد .
این اصطلاحنامه به زبان ها ی عربی ،چینی ،چک ،ترکی ،ژاپنی،سوئدی ترجمه شده است در ایران سه ویراست از به فارسی تهیه شده است که نه ترجمه ی صرف بلکه ترجمه وتدوین است و با عنوان اصطلاح نامه ی پرشکی فارسی منتشر شده است .

                                               
دکتر عباس حری در پانزدهم اسفند 1315 در خانواده ای روحانی در شهر مشهد به دنیا آمدتحصیلات ابتدایی و متوسطه را درهمان شهر گذراندوپس ازورودواتمام دوره ی دوساله ی دانش سرای مقدماتی از سال1335به جرگه ی معلمان پیوست اولین شاگردان دکتردانش آموزان روستای کاشمر بودند.

دکتردرسال1342 ازدواج می کند ودرسال1345به مشهد منتقل می شوند درهمان سال درآزمون ورودی دانشگاه دررشته تاریخ اول ودررشته ی زبان ادبیات انگلیسی رتبه ی پنجم رامی آورند وبنا به علاقه ی خود استاد دررشته ی ادبیات انگلیسی شروع به تحصیل می نمایند.

اخذ مدرک لیسانس در سال1349

انتقال ازمشهدبه تهران بنا به درخواست خود استاد درهمان سال

شرکت درآزمون فوق لیسانس کتابداری دانشگاه تهران در سال 1350 وپذیرفته شدن در این آزمون اخذ مدرک فوق در سال 1352

1353انتقال از آموزش وپرورش به دانشگاه تهران وازهمان سال به عنوان مربی به تدریس در دانشگاه تهران پرداختند

پذیرفته شدن درآزمون دکترای دانشگاه کیس وسترن ایلات متحده ی آمریکا درسال1353گذراندن دروس دکترا در مدت چهارده ماه

درسال 1358 برای ارئه رساله ی دکترا بار دیگر استاد به آن کشور عازم می شوند وسرانجام درسال1360 استاد با مدرک دکترای کتابداری واطلاع رسانی به کشور باز می گردند

از جمله فعالیت های های علمی استاد می توان به موارد زیر اشاره نمود :

تالیف وترجمه ی ده عنوان کتاب

تالیف بیش از نود عنوان مقاله ویازده عنوان مقاله ی ترجمه شده

راهنمایی ومشاورهی بیش از150عنوان پایانامه ی کارشناسی ارشد ودکترا

ودر نهایت سرپرستی دها طرح پژوهشی وکاربردی ازمواردی است که در کارنامه ی علمی استاد وجود دارد

با آرزوی عمری طولانی برای استاد وتمام کسانی که برای پیش برد علم تلاش می کنند

برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در مورد زندگی وفعالیت های علمی استاد می توانید به کتاب دکتر عباس حری استاد برجسته ی کتابداری واطلاع رسانی از سری انتشارات نشر دیبایه با ویراستاری شیوا حریری چاپ سال 1384مراجعه کنید .

 کتابخانه الکترونیکی کتابخانه ای است که شامل مواد و خدمات الکترونیکی است .مواد الکترونیکی می تواند تمام مواد دیجیتالی را شامل شود ( مثل مجله الکترونیکی ، کتاب الکترونیکی و...)همچنین اشکال مختلف آنالوگ ها را که جهت استفاده از آنها نیاز به الکتریسیته می باشد نیز شامل می شوند .. عبارت کتابخانه الکترونیکی به طور ضمنی بدان مفهوم است که فرایندهای اصلی کتابخانه، به طوراساسی باید دارای ماهیت الکترونیکی شوند بدیهی است مهم ترین شیوه تحقق این امر ، استفاده گسترده از رایانه برای دسترس پذیرکردن خدماتی چون نمایه درون خطی ، امکانات کاوش و بازیابی متن کامل ، بایگانی خودکار سوابق و تصمیم گیری مبتنی بر رایانه است. یک شاخص مهم کتابخانه الکترونیکی، حرکت آگاهانه به سوی استفاده گسترده از رسانه های الکترونیکی برای ذخیره ، بازیابی و ارائه اطلاعات است و به معنای آن است که کتابخانه های الکترونیکی اطلاعات بیشتری را به شکل الکترونیکی یعنی در قالب لوح های فشرده یا دستیابی از طریق اینترنت فراهم آورند . استفاده شبکه ای از پایگاه های لوح فشرده از ویژگی های اصلی کتابخانه های الکترونیکی است . اگر چه در این کتابخانه ها از رسانه های الکترونیکی استفاده  گسترده ای می شود ، اما کتاب های متعارف نیز در کنار انتشارات الکترونیکی حضورخواهد داشت . به همین ترتیب کتابداران کتابخانه های الکترونیکی نیز کمک قابل ملاحظه ای در خصوص موضوعات کتابخانه ای می کنند، در عین حال برخی از درخواست های روزمره ای که کتابداران به آن ها رسیدگی می گنند خودکار می شود و به وسیله رایانه پاسخ  داده می شود .
 تحول به سوی کتابخانه الکترونیکی نیاز به توسعه ویژگی های و تغییراتی دارد که عبارتند از:
استاندارد کردن داده ها ، دسترسی به فایلها از راه دور ، ایجاد ارتباط و ترکیب فایلها ، دسترسی به فایلهای مختلف و متعدد از یک پایانه ، استفاده تعاونی روزافزون از فایلهای مشترک ، عدم تداوم فایلهای کم و بیش تکراری محلی و متعدد، توانایی بیشتر در استفاده ازفایل های  رایانه ای و کار با فایلها ، افزایش آسیب پذیری در برابر شکست های فن آورانه .
جهت گسترش کتابخانه ای با اسناد الکترونیکی نیاز به اصولی در کتابداری که با اصول موجود متفاوت باشد نیست ، بلکه مانند کاغذ و میکرو فیلم ها ، پیروی از استانداردها برای پیشرفت مهم است . اسناد الکترونیکی باید به شکل استاندار باشند و برای فهرستنویسی آنها نیز استانداردهایی مورد نیاز است و برای انتقال اسناد الکترونیکی به قالب های ارتباطی نیاز داریم . بنابراین مفهوم یک کتابخانه الکترونیکی به زیر ساختی پرهزینه و اساسی از ظرفیت محاسباتی ، ذخیره سازی داده ها و ارتباطات راه دور نیازمنداست که به نوبه خود استفاه موفقیت آمیز آن به تخصص و خبرگی احتیاج دارد.

این مطلب قسمتی از مقاله ی کتابخانه های د یجیتالی الکترونیکی است که توسط خانم شیلا نعیمی نوشته شده است

راهکارهای استفاده از اینترنت

در حل مشکلات مناطق روستایی دور از مرکز

[1]

مهری شهبازی

چکیده

امروزه اطلاعات به عنوان ابزاری قدرتمند جهت تثبیت موقعیت هر کشور و حتی هر فرد مطرح است و بر این اساس باید در اختیار عموم قرار گیرد. این در حالی است که پیشرفت تکنولوژی اطلاعات سمت و سویِ اشاعه اطلاعات را در سطح جهان تغییر داده است. مقاله حاضر برآن است تا با جهت‌گیری به سمت این تکنولوژی، چگونگی به‌کارگیری ابزارهای لازم جهت گسترش و اشاعه اطلاعات در روستاها و مناطق محروم را به عنوان طبقه‌ای از یک جامعه، مورد بررسی قرار دهد. ایجاد مراکز IT روستایی و در کنار آن ساماندهی به وضعیت این مرکز از طریق ایجاد مراکز خدمات رسانی به مراکزIT روستایی، از مهم‌ترین اقدامهایی است که در این زمینه می‌توان انجام داد.

کلیدواژه‌ها: مراکز فناوری اطلاعات روستایی، اینترنت در روستا، خدمات اطلاع‌رسانی در روستا

مقـدمـه

در دهه‌های اخیر، ابعاد وسیع توسعه جهانی اینترنت، سمت و سوی قدرت جهانی را بر وجود اطلاعات متمرکز ساخته و منجر به طرح مجموعه مباحثی تحت عنوان شکاف دیجیتالی، در جهان شده است. بر این اساس توجه به ایجاد مراکز IT روستایی و آشنایی روستاییان با فناوری اطلاعات و بخصوص اینترنت به عنوان راه‌حلی جهت بهبود تفاوت طبقاتی شدید در بحث قدرت، در برنامه‌های نهادهای توسعه بین‌المللی مانند UNDP قرار گرفته است. یکی از تبعات مجموعه مباحث مربوط به ایجاد مراکز IT روستایی پس از افزایش تعداد این مراکز، توجه به ایجاد مراکز دیگری جهت خدمت‌رسانی، هماهنگ کردن، متمرکزسازی و سیاستگذاری در جهت رشد این مراکز است. ایجاد این مراکز باعث تمرکز در برنامه‌های آموزشی و خدماتی به مراکز IT روستایی می‌شود. به طور کلی، در مورد نقش این مراکز در توسعه مراکز اینترنت روستایی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تأمین تجهیزات و محتوای مورد نیاز مراکز IT روستایی پس از راه‌اندازی

2. توسعه برنامه‌های مورد توجه در مراکز IT روستایی

3. متمرکزسازی خدمات ارائه شده به مراکز IT روستایی و یکسان سازی نوع این خدمات به همة مراکز

4. جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌ها در جریان دوباره کاریهای انجام شده در تأمین محتوای انجام شده در مراکز مختلف IT روستایی بدون هماهنگی با سایر مراکز

5. پشتیبانی از برنامه‌های خدماتی ارائه شده در مراکز IT روستایی

6. اشتغال‌زایی در روستاها.

مقاله حاضر برآن است که ابعاد مختلف ایجاد یک مرکز خدمات روستایی را برای ارائة خدمات به این مراکز IT روستایی، مورد بررسی قرار دهد.

  در شهریور 1319 در شهر مقدس مشهد متولد شد. دوره ابتدایی را در سال 1332 به پایان برد ‌و از همان تاریخ در کارخانه نخریسی و نساجی خراسان به کار پرداخت. از سال 1339 در کلاسهای شبانه در مشهد شرکت کرد و در مدت سه سال موفق به اخذ دیپلم ریاضی شد. سربازی را با درجه گروهبان یکم و در سپاه دانش در روستای گردآلود مشهد گذراند. در سال 1345 به عنوان آموزگار روستایی در عباس آباد بخش خرقان ساوه به کار پرداخت و در سال 1346 در رشته علوم تربیتی در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران پذیرفته شد. همزمان با دروس علوم تربیتی ، ‌دروس مشاوره و راهنمایی و سی واحد درسی کتابداری را به عنوان رشته فرعی گذراند. در سال 1351همزمان در آموزن کارشناسی ارشد علوم تربیتی و کتابداری پذیرفته شد ،‌ اما برای ادامه تحصیل کتابداری را انتخاب کرد. در سال 1358 در کتابخانه مرکز مطالعات عالی بین المللی د انشگاه تهران و سپس در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران با عنوان کتابداربخش امانت ، کتابدار مرجع و سرپرست بخش فهرست نویسی ، به کار پرداخت. 
    دکتر دیانی در خرداد سال 1353 با تقاضای خود از دانشگاه تهران به دانشگاه جندی شاپور اهواز منتقل شد و در آن دانشگاه با عنوان مربی مسئولیت کتابخانه دانشکده ادبیات را نیر بر عهده گرفت. در سالهای 1353-1356 درسهای آشنایی با کتابخانه و کتابداری را به دانشجویان رشته ادبیات و زبان فارسی تدریس می کرد. در سال 1356 برای اد امه تحصیل به دانشگاه ایالتی راتگرز در ایالات متحده سفر کرد و پس از دو سال و هفت ماه اقامت در آمریکا ،‌ در تیرماه 1359 با درجه دکتری کتابداری به ایران بازگشت. از آن ببعد به مدت هیجده سال به عنوان مدیر گروه در د انشگاه شهیدچمران و دانشگاه فردوسی مشهد خدمت کرد. در همین سالها سردبیری سه مجله را برعهده داشته (‌سردبیر و موسس مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران ، ‌سردبیر و موسس مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی و سردبیر وموسس مجله کتابداری و اطلاع رسانی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی "‌ادامه دارد" ) و عضو هیدت تحریریه 3 مجله دانشگاهی از جمله مجله علوم انسانی دانشگاه شیراز،‌مجله علوم تربیتی و رواشناسی دانشگاه شهید چمران و‌ مجله انگلیسی زبان کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز انگلیسی زبان کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز( Iranian Journal of Information Science and Technology ) بوده است . دکتر دیانی این افتخار را داشته است که هر سه مجله ای را که سردبیری آن را بر عهده داشته رسما به سطح مجله علمی پژوهشی ارتقاء‌دهد.
برخی از مسئولیتهای اداری ایشان عبارت است از : عضو کمیته تالیف و ترجمه دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران ،‌عضوکمیته تخصصی علوم انسانی و اجتماعی هیئت ممیزه دانشگاه شهید چمران و دانشگاه فردوسی ،‌ ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران ، ‌عضو کمیته انتشارات دانشگاه فردوسی ، معاونت پژوهشی و روان شناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی ،‌ نماینده شورای پژوهشی در شورای دانشگاه فردوسی ، ریاست شاخه اطلاع رسانی شورای پژوهشی استان خراسان ، عضو متخصص در انجمن کتابخانه های خراسان و مشهد ...
    دکتر دیانی به عنوان اولین استاد کتابداری و اطلاع رسانی در ایران این موقعیت را داشته است که بنیان گذار دوره کاردانی ، ‌کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه شهید چمدان ، دوره کارشناسی ارشد و دکتری د ر دانشگاه فردوسی مشهد و بانی دوره دکتری کتابداری در دانشگاه شیراز باشد.
    دکتر محمد حسین دیانی تا کنون 20 کتاب و 75 مقاله در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی منتشر کرده است (برای اطلاعات از مشخصات و چکیده کتابهایی که توسط انتشارات کتابخانه رایانه ای منتشر شده است ،‌ به گزینه کتابها و برای اطلاعات مربوط به مقالات " برخی تمام متن " به گزینه مقالات همین سایت مراجعه فرمائید) اکثر این کتابها، کتابهای درسی برای دوره های کارشناسی ، کارشناسی ارشد و دکتر کتابداری است. مشخصات کتابهایی که ناشران دیگر غیر از انتشارات کتابخانه رایانه ای منتشر کرده است در انتهای این زندگینامه فهرست شده است. اجرای 13 طرح تحقیقاتی مصوب ، ‌راهنمایی 9 پایان نامه کارشناسی ارشد و راهنمایی 3 پایان نامه دکتری کتابداری و ویراستاری 5 کتاب از دیگر فعالیتهای پژوهشی ایشان بوده است .
    دکتر دیانی در اسفند 1381 به تقاضای خود بازنشسته شد،‌ اما فعالیتهای حرفه ای خود را ادامه داد. او کماکان کلیه دروسی را که در دانشگاه فردوسی تدریس می کرده است ،‌ تدریس می کند . هم اکنون نیز به عنوان پژوهشگردر گروه ارزیابی خرد علم و فناوری در ایران در دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی به تحقیق اشتغال دارد و تا بحال 5 گزارش کشوری در باره فعالیتهای پژوهشی دانشگاهها و موسسات پژوهشی ایران ارائه داده است که دو مورد آن نشر یافته و بقیه در دست انتشار است .
    ایشان از سال 1378 با هرینه شخصی انتشارات کتابخانه رایانه ای را در مشهد تاسیس کرد و تا سال 1385 ، ‌تعداد 38 کتاب که اکثر آنها در رشته کتابداری و اطلاع رسانی است منتشر کرده است (‌برای اطلاعات از مشخصات این کتابها به گزینه کتابها در همین سایت مراجعه فرمائید.
دکتر دیانی مدیر مسئول موسسه فرهنگی پژوهشندگان دانشورز است . برای اطلاعات مربوط به این موسسه به آدرس www.daneshvarz.com مراجعه فرمائید.
    دکتر دیانی متقاضی راه اندازی موسسه آموزش عالی آزاد دانشورز نیز می باشد و پرونده این موسسه در دفتر آموزشهای آزاد وزارت علوم ،‌ تحقیقات و فناوری در مراحل انتهایی خود قرار دارد. 
     سالهای اخذ مدارک تحصیلی
ابتدایی 1333 دبستانهای مشهد
د یپلم ریاضی  2/1343 کلاسهای شبانه مشهد
کارشناسی علو م تربیتی
( فرعی : 1.مشاوره و راهنمایی تحصیلی ؛ 2. کتابداری )  12/1349 دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران
کارشناسی ارشد کتابداری  12/1353 دانشکد ه علوم تربیتی دانشگاه تهران
دکتری کتابداری   13/5/1359 دانشگاه ایالتی راتگرز در نیوبرونزویک نیوجرسی آمریکا

     سابقه آموزشی در دانشگاه
عضویت هیئت علمی :
مربی 16/3/1353 دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه جندی شاپور
استادیار 20/8/1360
دانشیار 21/10/1366 دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهیدچمران
استاد 30/1/1373 دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهیدچمران

     سابقه کار در دانشگاه
کتابدار میزامانت 1348 مرکز مطالعات عالی بین المللی دانشگاه تهران
کارشناس کتب مرجع 1/1/1350 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
سرپرست کتابخانه 1/4/1353-1356 دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدچمران
سرپرست کتابخانه 1362-1367 کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران
مدیرگروه 1362 – 1374 دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران
مدیرگروه 1375-1379 دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد
نماینده دادنشکده 1/7/75 -29/12/84 شورای پژوهشی دانشگاه
معاون پژوهشی 1379- 1381 دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی
سابقه آموزشی در آموزش و پرورش
آموزگار 3 /10/1345 روستای عباس آباد خرقان ساوه
سپاهی دانش مامور 7/2/ 1344 آموزگار سپاهی روستای گردآلود شهرستان مشهد

سابقه کار قبل

کارگر و کارمند 1333-1343 کارخانه نخریسی و نساجی خراسان ( مشهد)

بارنشستگی

28/12/81

 گرفته شده از سایت دکتر دیانی

دایره المعارف آنکارتا ازجمله دایره المعارفها ی معتبر جهانی در زمینه ی جغرافیا است که در سه شکل سی دی ،چاپی و آنلاین مورد عرضه قرار گرفته است .
شکل سی دی این دایره المعارف از نظر سهولت استفاده ودر دسترس بودن بر شکل چاپی آن تر جیح داده می شود و امکانات  فراوانی برروی آن می باشد ازجمله اطلس جهانی ،کلیپ های ویدوئی ازآداب ورسو م وفرهنگ های مختلف مردم جهان ، عکسهای از مناطق تاریخی جهان که می توان با زاویه ی صد و هشتاد درجه به عکسها نگاه کرد از جمله امکانات دیگر این دایره المعارف امکان دیدن زمین از فضا است ما می توانیم  نقشه ها وعکس ها ی مختلف زمین رامشاهده کنیم به عنوان مثال عکس کره ی زمین در شب که هر چه قدر کشوری پیشرفته تر باشد روشنایی در آن کشور بشترباشد نشان از پیشرفته تر بودن آن کشور دارد. ویا       نقشه ی تقسیمات سیاسی کشور ها ویا تقسیمات فرهنگی دینی کشور ها که همه در اطلس جهانی آنکارتا قابل رویت است از جمله خدمات دیگر سی دی های آنکارتامعرفی مشاهیر جهان است که حتی از آنها عکس ویا نقاشی هم تهیه شده است ودر حد یک پاراگراف به توضیح زندگی نامه ی آنها پرداخته است شخصیت های سیاسی جهان سرود ملی کشورها پرچم کشورها وتمامی اطلاعات جغرافیایی فرهنگی جهان در این دایره المعارف گنجانده شده است .حیوانات ومکان زندگی غذا وحتی صدایشان در این دایره المعارف قابل دیدن وشنیدن است .

تـاریخچـه تشکیـل مجمـوعـه کتابخانه بـه آغـاز دهـه 1240 شمسی بـازمی گردد. در سال 1231شمسی، مدرسه دارالفنون در تهـران کار خود را آغاز کرد.12 سال بعد کتابخانه کوچکی در آن مدرسه تاسیس شد و تقدیر چنین بود که این مجموعه کوچک در مدرسه ای که به سبک اروپایی، ساخته شده بود، هسته اولیه مجموعه کتابخانه ملی ایـران شـود که 73 سـال بعـد، در سوم شهریور 1316 رسماً در تهران گشایش یافت و یکی از مظاهر تجدد در ایران به شمار می آمد. در عهد مظفرالدین شاه در سال 1276 که آشنایی ایرانیان با تمدن غرب بیشتر شد، به منظور اشاعه فرهنگ و تاسیس مـدارس جـدیـد، انجمـن معـارف تهران تشکیل شد. انجمن یک سال بعد، « کتابخانه ملی معارف » را با مجموعه ای که با کوشش فراوان گردآوری کرده بود، در جنب مدرسه دارالفنون، در محل انجمن، تاسیس کرد. نکته مهم اینکه واژه «ملی» که در نـام ایـن کتابخانه بـه کار رفتـه، بـه هیچ وجه به معنای «ملیتی» و «ملی گرایانه» نبـود، بلکه بیـانگـر آن بـود که این کتابخانه هیچ گونه وابستگی به دولت ندارد و موسسه ای است غیرانتفاعی و مردمی. از این رو، بی جا نیست اگر آن را نخستیـن کتابخانه عمـومی ایران بدانیم که در تهران تاسیس شد؛ کمااینکه تا چند دهه بعد کتابخانه ملی تبریز، کتابخانه ملی فارس، کتابخانه ملی کرمان، و کتابخانه ملی رشت نیز، که جملگی کتابخانه عمومی بودند، در ایران تاسیس شدند. از آنجا که در هر کشوری فقط یک کتابخانه ملی می تواند وجود داشته باشد. از این رو، صحیح نیست «کتابخانه ملی معارف» را سلف کتابخانه ملـی ایـران بدانیم. در 1284 شمسی، در زمان وزارت علاءالملک، کتابخانه ملی معارف به مدرسه دارالفنون منتقل و با کتابخانه آن مدرسه ادغـام شد. در 1298 شمسی، در زمـان وزارت معارف حکیم الملک، نـام « کتـابخـانـه معـارف » را بـر ایـن کتابخانه نهادند و بالاخره در 1313 شمسی، در دوره وزارت معـارف علی اصغر حکمت، بـه نـام «کتابخانه عمومی معارف» خـوانـده شـد. بنـا بـر نـظام نـامـه کتابخانه عمومی معـارف (مصوب 9 دی 1313 ش.) کتابخانه «از دوایر اداره انطباعات بـوده» و حدود 5000 جلد کتاب و به طور متوسط 31 نفر مراجعه کننده در هر روز داشته است. در نظامنامه اداره انطباعات (سازمان مادر کتابخانه معارف) در بخش دایره کتابخانه ملی، وظایف کتابخانه عبارت بودند از؛
الف) تنظیم و مواظبت کتب موجود در کتابخانه و تدوین و طبع فهرست های لازم برای کتب.
ب) جمع آوری کتب منطبعه و جراید و مجلات داخله و خارجه که به کتابخانه می رسد.
ج) انتخاب و تعیین کتب خطی و چاپی که همه ساله باید برای تکمیل کتابخانه خریداری شود.
ریاست کتابخانه معارف در این زمان بر عهده جهانگیر شمس آوری بـود که بـه تازگی از امریکا به ایران برگشته و با کتابخانه های جدید هم آشنا بود.
نخستین ساختمان کتابخانه ملی
در اواخـر 1313 شمسی مهدی بیانی که به ریاست کتابخانه عمومی معارف منصوب شـده بـود، در تـلاش و مکاتبات خـود بـرای رفـع مشکل جا و فضای کتابخانه عمومی معارف، از فرصت استفاده کرد و تاسیس «کتابخانه ملی ایران» را بـه علی اصغر حکمت، وزیـر معـارف، پیشنهاد کرد که مورد قبول قرار گرفت و با اقبال روبه رو شـد. در همیـن زمان موزه ایران باستان، در بخش غربی میدان مشق (نبش خیابان امام خمینی و سی تیر کنونی) در دست ساخت و ساز بـود و در قسمت شمالی ساختمان موزه ایران باستان قطعه زمینی بایر بود به مساحت حدود 3500 متر مربع. در 1315شمسی، علی اصغر حکمت از رضا شاه اجازه خـواسـت که در این زمین کتابخانه ای تخصصی برای موزه ایران باستان ساخته شود و به نام ابوالقاسم فردوسی، کتابخانه فردوسی نام گذاری شود. با درخواست حکمت موافقت شد و پیرو آن از آندره گدار، باستان شناس و معمار فرانسوی، که نقشـه موزه ایران باستان را تهیه کرده بود خواسته شد تا نقشه ای برای کتابخانه ارائـه دهد تا سبک دو ساختمان بسیار به هم شبیه شـود. کار ساختمان در 1316 بـه اتمـام رسیـد و در مکاتبـات نیـز بـا نـام کتـابخـانـه فردوسی از آن اسم رفته است. در خرداد 1316، رضا شاه دستـور داد کتاب های مکرر چاپی و خطی کتابخانه سلطنتی نیز به کتابخانه عمومی معارف تحویل داده شود. مجموعاً 13 هزار و 712 نسخـه چاپی و خطی - در چند نوبـت - بـه بیانی تحویل داده شد. همچنین کتابخانه خصـوصـی عزیزخان ندایی (عزیزخان خواجه) که اموال خود را وقف کرده و پادشاه وقت را متولی قـرار داده بـود، به کتابخانه معارف منتقل شد. بـا کوشش و همت مهـدی بیـانـی مجموعه کتابخانه عمومی معـارف که روی هم به 30هزار نسخه خطـی و چـاپـی می رسیـد بـه ساختمان جدید- جنب مـوزه ایـران باستان- منتقـل و با نام «کتابخانه ملی ایران» در سوم شهریور 1316 برابر 1356ق. افتتاح شد. از این رو می توان گفت تاریخ و سرآغاز مجموعه کتابخانه ملی به 1280قمری برمی گردد، اما تاریخ کتابخانه ملی ایران از 1316شمسی آغـاز می شود.
کوتاه شده از پایگاه اینترنتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

نخستین کتاب کتابداری اصول فن کتابداری وتنظیم کتابخانه های عمومی و خصوصی تالیف محسن صبا بود که در سال 1338انتشار یافت بعد ازآن افرادی چون هوشنگ ابرامی، پوری سلطانی ،محمد حسین دیانی وبسیاری از صاحب نظران در این رشته دست به تالیف کتاب های ارزشمندی زدند که در آینده نزدیک آثار این نویسندگان را به شما معرفی می کنیم .

میدانیددایره المعارف کتابداری واطلاع رسانی در سازمان اسناد ومدارک علمی ایران وکتابخانه ی ملی با تلاش گروهی ازمتخصصان این حوزه در سال های 1381و1385به چاپ رسید واین نشانگر رشد پویایی رشته ی کتابداری واطلاع رسانی در کمتر از نیم قرن است. 

  بر گرفته از سایت چاپار