1.اختراع خط

هیچ کس نمی داند که انسان در چه زمانی قدرت تکلم وسخن گفتن را آموخته است اما فرض کلی بر این است که زبان گفتاری پیشینه ای 100هزار ساله داردوبرخلاف گفتار وتکلم خط سابقه ی چندان طولانی ندارد.
درواقع دست یابی به خط ناشی از تکامل زیستی انسانها نبود بلکه ناشی از تکامل فرهنگی بود.خط بدون شک مهترین اختراع در تاریخ تمدن بشر به حساب می آید تا آنجایی که تاریخ بشر را به دو دوره ی تاریخی قبل وبعد از اختراع خط تقسیم می کند (دوره ی پیش از تاریخ دوران تاریخی)با اختراع خط نخستین <انفجار دانش >در سطح جهان ودر مناطقی مانند مصر شرق نزدیک هند ویونان به وقوع پیوست.اولین مصنوع دست بشر که می توان آن را با کمی تسامح خط نامید عبارت است از نقش هایی که بر روی دیوارهای غارهای شمال اسپانیاوفرانسه در حدود 20 هزار سال پیش کنده کاری شده است ودر حال حاضر نیز وجود دارد.اما اولین مصنوعی که به طور دقیق می توان آن را خط نامید 5500سال پیش درناحیه ی مزوپتامیایافت شده است در واقع اولین تمدنی که بر اثر وفور نعمات فرصت کافی برای اختراع خط را داشته است این قوم بوده اند .

خط سومری ومیخی قدیمی ترین نوع خط می باشد که مربوط است به 3500 سال قبل از میلاد که تا کنون هم به طور کامل کشف رمز نشده است(این نوع خط ازنوع تصویر نگاری است)این نوع خط تا سال 600 قبل از میلد در تمدن های مختلف رواج پیدا کرد ودچار تغییرات وتکاملات بی شماری در هر منطقه گشت.
خطوط مصری خط اصلی مصر باستان هیروگلیف نام داردکه از دوواژهی هیرو به معنای مقدس وگلیف به معنای کنده کاری وتراشیدن استفاده شده است ومعنای آن کنده کاری مقدس ویا خط مقدس است.
اما خط هیروگلیف برای مبادلات ومکاتبات بازرگانی مناسب نبود از این رو خط دیگری به نام هیراتیک رواج یافتنوع سوم خط هیروگلیفدموتیک یا خط مردم عادی نام داشت که حدود 700 قبل از میلاد مسیح به وجود آمد.مهم ترین سنگ نوشته ی هیروگلیف سنگ نبشته روزتا است که درسال1799میلادییکی از افسرانناپلئون به نام ژان شامپولیوندر دهانهی رود نیل کشف کردوکلی رمز خط هیروگلیف را به دست داد .
خطوط چینی قدیمی ترین خطوط چینی حدود 1500سال قبل از میلاد مسیح است ونسبت به خطوط شرق نزدیک از قدمت کمتری برخوردار است.
بعد از پیدایش خط شاهد پیدایش الفبا هستیم که اختراع آن ار به فینیقی ها نسبت میدهند .
دریا نوردان وتاجرانبزرگ آن زمان اولین کسانی بوده اند که نظام الفبایی را به دیگر نقاط جهان منتقل کردند.
امام اولین نظام الفبایی که بدون شک اولین نظام الفبایی تکامل یافته توسط ببشر است نظان الفبایی یونانی هااست.
نظام الفبایی طی دو مرحله به وجود آمد که در وحله ی نخست حروف بی صدا را فینیقی ها ارئه ودر مرحله ی بعد یونانیانحروف صدا دار را به آن اضافه کردند.
از دیگر خطوط می توان خطوط سامی نخستین را نام برد که خود به دوقسمت سامی جنوبی وسامی شمالی تقسیم می شوند که هر کدام چند زیر مجموعه دارند.
پس از ختراع خط مواد ابزاری که بر روی آن بنوییسند لازم بود که از سنگ شروع شد وبه کاغذ ولوح های فشرده ی چند منظوره ختم می شوند.

2.اختراع ماشین چاپ

این تحول عظیم که نقشی اساسی در تارخ تمدن بشر داشت در سال 1439میلادی ببه وقوع پیوست .در این سال یوهان گوتنبرگ آلمانی با اختراع حروف فلزی متحرک تحولی بزرگ در چاپ ونشر کتب وتوسعهی دانش بشری به وجود آورد اختراع ماشین چاپ بعد از اختراع خط دومین تحول وانقلاب فرهنگی در تاریخ بشر بوده است.نخستین کتابی را که گوتنبرگ با حروف متحرک چاپ کرد به انجیل 42سطری معروف است.این انجیل بین سالهای1459-1455در شهر ماینتس آلمانبه چاپ رسید ودر حال حاضر در کتابخانه ی عمومی نیویورک نگهداری می شود.

3.تحول آلدوس مانیوتوس

در اویل قرن شانزدهم میلادی فردی به نام آلدوس مانیوتوسکه از اهالی ونیز بود تحول عظیمی در کتاب به وجود آورد که از نظر اشاعه ی دانش هم سنگ اختراع گوتنبرگ می توان آن را به حساب آورد .او با تغییراتی که در حروفچینی وجلد کتاب به وجود آورد باعث شد که کتاب ارزان تر وسبک تر شود در واآلدوس کتاب قابل حمل را به وجود آورد .این چاپگر ونیزی برای اولین بار از مقوا برای جلد متابها استفاده کرد تا قبل از اقدام وی کتابها با چوب جلد می شدند که این اقدام باعث گرانی وغیر قابل حمل بودن کتاب می شد در واقع اقدامات وی سبب شد که کتابخانه های شخصی در قرون وسطی پی ریزی شود تا قبل از اقدام آلدوس کلیسا وکتابخانه های مرتبط با آن تنها مکان ذخیره سازی اطلاعات محسوب می شدند ولی در پی این اقدام انتقال فناوریها ویافته های ذهنی به دیگران در سطح وسیع وگسترده ای آغاز شد که خود مبنای انقلاب علمی بزرگی شد که عصر اکتشافات بزرگ میوه ی این اقدام آلدوس می باشد .
(در این نوشته تحولی که آلدوس مانیوتوس به وجود آورد به اعتقاد شخصی بنده با توجه به ویژگی های یک تحول وانقلاب علمی ، تحول وانقلاب بوده است)

منبع:
 علی مزینانی؛ کتابخانه وکتابداری؛سازمان تدوین ومطالعه ی کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)؛1385